Decyzja papieża Franciszka w sprawie zmiany nauczania przez Kościół stosunku do kary śmierci wzbudziła w śród licznych wiernych niepokój a nawet sprzeciw. Głosy jakie się pojawiły na przykład w internecie można zgrupować w dwóch głównych blokach. Po pierwsze: Kościół był przychylny karze śmierci od setek lat, wielu z nas zastanawia się czy to nauczanie znane od wieków można sobie, ot tak zmieniać, i po drugie: najzwyczajniej w świecie wielu Polaków po dziś dzień chciałoby aby kara śmierci powróciła do kodeksu karnego w Polsce i decyzja Franciszka staje niejako w poprzek ich poglądów.

Czy ten strach przed zmianą może dziwić? Otóż żyjemy dziś w czasach dekonstrukcji wszystkiego. Dziś wszystko można, a nawet należy zanegować, poddać rozkładowi na czynniki pierwsze, przeanalizować, wątpić, nic nie uznawać za pewne, ani oczywiste. Dziś nie jest oczywista ani rodzina, ani płeć, ani preferencje seksualne, ani małżeństwo, a nawet sama śmierć budzi wątpliwości. Kiedy nasze funkcje życiowe podtrzymują maszyny, kiedy za nas maszyna oddycha, kiedy zamiast serca pompuje naszą krew, kiedy mózg zdaje się nie funkcjonować to czy żyjemy jeszcze my czy już tylko maszyna? Kiedy umieramy tak do końca? Czy można to umieranie przyspieszyć? Czy można komuś pomóc umrzeć? Dziś już nic nie jest pewne ani życie, ani śmierć, ani rodzenie, ani umieranie.

W czasach dekonstrukcji wszystkiego ostatnim bastionem pewności, jeszcze do niedawna jawił nam się Kościół rzymskokatolicki. Rzym stał na straży tego co pewne i niezmienne, dawał gwarancję, był podporą i fundamentem. Dziś wydaje się, że ten fundament zaczyna się chwiać, wielu z nas ma wrażenie, jakby ta skała na której zbudowany jest Kościół jakby uciekała nam z pod nóg. Nie dotyczy to zresztą tylko nauczania odnośnie kary śmierci ale całego pontyfikatu Franciszka.

Ten papież dla wielu z nas jest niekomfortowy, jest niepokojący. Cała rzecz w tym, że właśnie takie jest nasze życie. Jest ono niekończącym się napięciem. Napięciem między tym co znane i bezpieczne, a tym co nieznane i przyszłe. Kiedy kobieta dowiaduje się, że jest w stanie błogosławionym, cieszy się i raduje ale zawsze gdzieś tam głęboko w umyśle pojawia się pytanie: czy dziecko urodzi się zdrowe? Oczywiście ten niepokój można łagodzić dbając o siebie i monitorując ciąże wspólnie z lekarzem specjalistą ale pewności żadnej nie ma.

Kiedy wychodzę rano do pracy, nigdy o tym nie myślę, ale przecież gdzieś tam głęboko w sercu noszę wiedzę, że przecież mogę do domu już nie wrócić. Jakiś czas temu w środku Poznania wybuch gazu zniszczył kamienicę, nie był to nieszczęśliwy wypadek. Było to celowe działanie obłąkanego człowieka. Na skutek wybuchu zginęło wiele osób. Rzecz nie do pomyślenia! Przecież domy mogą wylatywać w powietrze w Syrii, Afganistanie, Iraku ale w środku Poznania?!

Franciszek, czy nam się to podoba czy nie, o tej prawdzie nam przypomina. Kościół w jego nauczaniu nie jest bezpieczną przystanią, to nie bujany fotel i ciepłe kapcie ale ciągłe pielgrzymowanie. Jeszcze przecież nie doszliśmy do Kanaanu, ciągle idziemy przez pustynię. W opisie biblijnym Żydzi szli przez pustynię lat czterdzieści, my chrześcijanie błąkamy się po naszej pustyni od dwóch tysięcy lat. Jasne, że to długo, że chciałoby się wreszcie zatrzymać, zdjąć buty pielgrzyma, stwierdzić:

„Kanaan to to może jeszcze nie jest ale dla mnie wystarczy”.

Ten papież jednak ciągle nas pogania, nie pozwala odpocząć, mówi:” jeszcze nie, jeszcze nie pora!” Nie można się zatrzymywać, nie można stawać w miejscu, choć w tych butach pielgrzymich mamy już wiele kamieni które nieustannie nas uwierają, a droga jest ciężka i końca nie widać – iść trzeba. Taka wizja Kościoła bez wątpienia nie jest komfortowa, nie daje tego czego pragniemy najbardziej – pewności ale jest na wskroś ewangeliczna. Jezus w wielu przypowieściach właśnie o tym nam mówi:

Nie sądźcie, że przyszedłem pokój przynieść na ziemię. Nie przyszedłem przynieść pokoju, ale miecz. 35 Bo przyszedłem poróżnić syna z jego ojcem, córkę z matką, synową z teściową¹⁷; 36 i będą nieprzyjaciółmi człowieka jego domownicy¹⁸. 37 Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. I kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. 38 Kto nie bierze swego krzyża¹⁹, a idzie za Mną, nie jest Mnie godzien. 39 Kto chce znaleźć swe życie, straci je. a kto straci swe życie z mego powodu, znajdzie je. (Mt 10,34-39)

Franciszek chce nas skłonić do tego byśmy przestali być konsumentami wiary, chce by przestała być konsumpcją a zaczęła być relacją, przemyśleniem, rozeznaniem. Kiedy głosimy, że karanie śmiercią najgorszych zbrodniarzy jest dopuszczalne z punktu widzenia Ewangelii, nie powołujmy się na tego czy innego mędrca ale spytajmy siebie samych:

„Czy faktycznie tej kary potrzebujesz, czy jesteś w stanie wziąć grubą linę zrobić pętlę, zarzucić ją na szyję delikwentowi i wykopnąć stołek. Patrzeć jak ulatuje z niego życie?”

Bo może jesteś za karą śmierci teoretycznie, jesteś za ale sam nie masz zamiaru jej wykonywać, uważasz, że powinien to robić ktoś inny. Cały pontyfikat papieża Franciszka to głos który nam mówi prawdę często dla nas bardzo niewygodną:

” Niczego nie zrobi ktoś inny, nic się nie zrobi samo. Żadnych innych nie ma. Kościół to nie inni, nie oni, nie ktosie, ale ja i Ty”

Wśród historyków występuje szkoła twierdząca, że jest bezzasadnym mówienie o dwóch wojnach światowych, pierwszej i drugiej – faktycznie była tylko jedna, wielka, światowa wojna trwająca od 1914 roku do roku 1945, z dwudziestoletnim okresem rozejmu, potrzebnym walczącym stronom na regenerację, zmianę strategii i technologii zabijania.

Bez względu na to, czy zgodzimy się z tym twierdzeniem, czy nie, musimy zgodzić się z tym, że zarówno pierwsza wojna światowa, jak i druga zostały wywołane na skutek dokładnie tego samego myślenia: wyniesienia narodu i państwa do rangi bóstwa.

W pewnym momencie historii Europejczycy uwierzyli, że naród to wartość bezwzględna, górująca nad innymi wartościami, to wartość przewyższająca nawet samego Boga. To właśnie naród stał się bogiem, w imieniu którego można było uzasadnić postępowanie, którego nie usprawiedliwiały inne pomniejsze wartości. W imieniu narodu można, a nawet trzeba, zabijać. O ile dla każdego cywilizowanego, zdrowego psychicznie człowieka zabijanie nie jest dobrym sposobem na rozwiązywanie różnego rodzaju konfliktów, to ta zdrowa zasada automatycznie wyłączała się, gdy zaczęto mówić o interesach narodowych. W obronie tych interesów zabijanie nie tylko stawało się czymś dopuszczalnym, ale stawało się czymś chlubnym i godnym naśladowania. Zabijanie nie było przestępstwem, stawało się bohaterstwem. To myślenie doprowadziło do największej hańby, upadku i degrengolady człowieka zachodu – wojny światowej.

Wielu z nas po dziś dzień chciałaby wierzyć, że za zbrodnie wojenne odpowiadają wyłącznie naziści, cała reszta jest niewinna. Problem polega na tym, że kiedy miliony żołnierzy ginęły w okopach wielkiej wojny narodów, nikt jeszcze o nazistach nie słyszał. Co więcej, naziści nie wymyślili pojęcia narodu, ono funkcjonowało już wcześniej, nie wywołali wojny w 1914 roku, bo wtedy jeszcze ten ruch w ogóle się nie narodził. Hitler nie wymyślił wojny, on tylko opracował nowe technologie zabijania, udoskonalił logistykę wojenną. Za hańbę wojny światowej winni są wszyscy Europejczycy. Po zakończeniu działań wojennych wielu ludzi odkryło tę prawdę dla siebie, zaczął się wielki powrót do idei europejskiej wspólnoty ponadnarodowej – Europy bez granic.

Pierwsza i druga część wielkiej wojny światowej, lub jak kto woli, pierwsza i druga wojna światowa, były całkowitym upadkiem człowieka Zachodu, hańbą i klęską wszelkich wartości, zbrodnią przeciw człowiekowi i Bogu. W kraju, który tyle ucierpiał na skutek tych konfliktów, przedstawianie wojny jako czegoś pięknego, wzruszającego i godnego naśladowania powinno budzić wielkie zdziwienie. Ale nie budzi.

Wydarzenia, które doprowadziły do śmierci w strasznych męczarniach kilkuset tysięcy ludzi, które doprowadziły do całkowitego zniszczenia wielkiego, pięknego miasta, powinny wywoływać łzy żałoby, płacz i zgrozę, strach przed tym, do czego zdolny jest człowiek. Ale nie wywołują.

Gdy hierarchowie Kościoła Katolickiego w Polsce wypowiadają się na temat Powstania Warszawskiego, można by się spodziewać, iż usłyszymy słowa o tym, że oto chore pojmowanie wartości doprowadziło bliźnich – Polaków i Niemców – do rzeczy strasznych i hańbiących. Ale takich słów nie słychać. Dlaczego tak się dzieje?

Instytucjonalny Kościół Powszechny w swojej ludzkiej wędrówce w pewnym momencie swojej historii postanowił połączyć siły z państwem, zapragnął być instytucją państwową. Problem polegał na tym, że państwo, aby być skuteczne, musiało stworzyć prawa niezgodne z duchem Ewangelii. Państwo nie jest instytucją charytatywną, każdy, kto chce z nim wejść w sojusz musi za to zapłacić. Ceną jaką zapłacić musiał Kościół było usankcjonowanie prawa państwowego przez autorytet Kościoła, żeby jednak to zrobić, Kościół musiał  rozwiązać kluczowy dylemat: „jak połączyć w swoim nauczaniu myślenie, którego połączyć się nie da. Jak wytłumaczyć ludziom, że kochać to znaczy czasami zabijać?” Uciekł się do sztuczki starej jak świat, zatrudnił prawników. Ci potrafią wszystko. Kościół dzięki zawiłej teologii stworzył w swoim nauczaniu pojęcie podwójnej moralności: to, czego zwykłemu człowiekowi nie wolno, wolno państwu, jako instytucji nadrzędnej. Inaczej należy oceniać moje czyny jako człowieka, a inaczej jako obywatela.

Dziś Kościół od takiego rozumienia moralności odchodzi. Zmiana KKK odnośnie nauczania w sprawie stosowania kary śmierci nie jest tylko drobną korektą, jest zmianą fundamentalną. Ojciec Święty Franciszek, swoją decyzją dokonuje faktycznego odłączenia Kościoła od państwa. Jest to krok wielki i niezwykle ważny, ale nie ostatni. Ostatnim krokiem, którego my katolicy musimy wspólnie dokonać, jest przyjęcie założenia, że wojna, rozwiązywanie konfliktów za pomocą działań zbrojnych, wydawanie pieniędzy na maszyny służące wyłącznie do zabijania i przebieranie naszych dzieci w mundury i wmawianie im, że jest to powód do dumy i chwały, to sprawy całkowicie niegodne chrześcijanina. Święcie wierzę, że ten krok wspólnie zrobimy!